TIẾN TRÌNH CỦA SỰ TẠO DỰNG CON NGƯỜI

ĐỀ TÀI: TIẾN TRÌNH CỦA SỰ TẠO DỰNG CON NGƯỜI

KINH THÁNH: Sáng-thế-ký 2:7

“ Giê-hô-va Đức Chúa Trời bèn lấy bụi đất nắn nên hình người, hà sanh khí vào lỗ mũi; thì người trở nên một loài sanh linh.”

Lời chào mừng:

Nhập đề:

Thưa quý vị!

Có bao giờ bạn và tôi tự tra vấn hỏi lòng mình rằng: Tôi đến từ đâu và tôi sẽ đi về đâu? Và đây là hai câu hỏi mà mỗi người đều phải trả lời, và câu trả lời sẽ quyết định và thay đổi số phận của chúng ta cách đời đời.

Bạn đến từ đâu? Là câu hỏi mà qua đó chúng ta nhận biết và khám phá ra thân phận của mình, và Thánh Kinh trả lời cách chính xác rằng: Cuộc đời của tôi và bạn là đến từ Chúa, do Chúa ban tặng. Điều này sẽ khiến chúng ta thay đổi suy nghĩ và cách nhìn nhận về bản thân của chúng ta.

Con người được tạo dựng theo hình ảnh của Đức Chúa Trời, Ngài nắn lên bạn và tôi giống hình Đức Chúa Trời. Bạn có lý trí, có tình cảm, có ý trí tự do để chọn lựa. Trên cả mọi sự là bạn và tôi mang trong mình một bản tánh thiêng liêng mà không loài vật nào có được. Bản tánh thiêng liêng đó là: Duy chỉ có con người mới biết tương giao và thờ phượng Chúa.

Minh họa: Ma quỷ luôn che dấu sự thật và nó là cha của sự nói dối: nó thường nói với người ta rằng số phận của con người được gắn liền với con trâu, chó, lợn, gà vv… Thân phận của bạn không gắn với con trâu, chó, dê, gà, lợn đâu. Ma quỷ đã bóp méo và xuyên tạc sự thật. Nó phỉ báng hạ thấp phẩm giá, giá trị cao quý của con người.

Nhưng sự thật mà chân lý Thánh Kinh cho chúng ta biết: Bạn và tôi là đến từ Chúa, giống Chúa. Bạn và tôi chính là con trai, con gái của Đức Chúa Trời, là những hoàng tử, và công chúa Nước trời. Ngài đã dựng nên chúng ta cách trọn vẹn và và thật rất tốt lành: Ngài phán: con thật rất tốt lành.

Hãy nói với chính mình rằng: Tôi thật rất tốt lành, tôi là tạo vật tuyệt vời của Chúa.

Bạn thật rất tốt lành, bạn giống Chúa, bạn đến từ Chúa, và bạn sẽ trở về với Chúa. Hãy nói với người bên cạnh mình như vậy.

Bài học hôm nay, chúng ta sẽ thấy được tiến trình khi Chúa tạo dựng con người một cách rất đặc biệt. Qua đó, chúng ta sẽ tiếp nhận vài bài học từ Lời của Chúa cho đời sống chúng ta. Tiến trình đầu tiên của sự tạo dựng đó là:

I.                CHÚA DỰNG NÊN CON NGƯỜI TỪ BỤI ĐẤT ( Sáng-thế-ký 2:7a)

Lời Chúa trong sách Sáng-thế-ký chương 2:7 cho chúng ta biết: “ Giê-hô-va Đức Chúa Trời bèn lấy bụi đất nắn nên hình người, hà sanh khí vào lỗ mũi; thì người trở nên một loài sanh linh.”

Chúa đã dựng nên bạn và tôi từ “ bụi đất” và Chúa đã nói với con người rằng: “ Con người chỉ là bụi đất và sẽ lại trở về với cát bụi mà thôi”.

Có bao nhiêu người trong quý vị tin rằng: Mình được dựng nên từ bụi đất.

Và có bao nhiêu người trong quý vị sẽ tin rằng: Mình sẽ trở về với cát bụi.

Câu hỏi mà tôi đặt ra là: Liệu A-đam và Ê-va có tự nhận biết được rằng họ đến từ bụi đất và rồi họ sẽ trở về bụi đất hay không?

Mặc dù họ có biết hay không? Thì đã đến lúc Chúa phải nói cho họ biết họ là ai, họ đến từ đâu và họ sẽ trở về đâu?

Ngái phán với A-đam trong sách Sáng-thế-ký chương 3 câu số 19 rằng: “ ngươi sẽ làm đổ mồ hôi trán mới có mà ăn, cho đến ngày nào ngươi trở về đất, là nơi mà có ngươi ra; vì ngươi là bụi, ngươi sẽ trở về bụi.”

Câu “ vì ngươi là bụi, ngươi sẽ trở về bụi” để nói lên rằng chúng ta không được tạo dựng từ chất liệu như sắt thép, bê tông, hay vải vóc, gấm lụa. Chúng ta được dựng nên một thân thể không phải để trường tồn, vĩnh cửu.

Nhưng Chúa dựng nên chúng ta từ bụi đất một chất liệu bất toàn, vô giá trị, vô tri, vô giác để rồi chúng ta chạy đến với Ngài để biết nương dựa vào chính mình Ngài.

Chúng ta được tạo dựng từ đất để nói lên thân phận của con người rất tầm thường, mong manh và mỏng dòn, dễ vỡ. Động từ “ bụi đất” cũng mô tả nói lên thân phận của con người đầy giới hạn, nhiều người trong chúng ta sống trên đất này nhưng không bao giờ nghĩ mình là đất. Không bao giờ nghĩ mình sẽ về đất.

Là tro bụi con người không có thể làm được tất cả. Con người là một tạo vật có khả năng giới hạn sống trên mặt đất. Đời sống con người như dòng sông, dòng điện trôi qua đi mau.

Họ không thể kéo giữ lại những gì đã xảy ra ngay cả những gì cho là tốt đẹp nhất. Tất cả tuần tự trôi qua đi như cát trôi dạt ngoài biển khơi, như bụi tro bay lưu lạc trong không khí.

Theo tác giả Thánh-vịnh thứ 103 câu số 14-16 Lời Chúa nói với chúng ta rằng:

“ Vì Ngài biết chúng tôi nắn nên bởi giống gì,
Ngài nhớ lại rằng chúng tôi bằng bụi đất.
¹⁵ Đời loài người như cây cỏ;
Người sanh trưởng khác nào bông hoa nơi đồng;
¹⁶ Gió thổi trên bông hoa, kìa nó chẳng còn,
Chỗ nó không còn nhìn biết nó nữa.”  (Thi-thiên 103:14-16)

Quý vị thấy không, tác giả Thi-thiên đã định nghĩa và mô tả đời người cách rõ ràng nhất: Đời loài người như cây cỏ, như bông hoa nơi đồng nội, nay còn mai mất, sớm nở tối tàn. Chỉ tạm bợ như hơi nước hiện ra rồi lại tan ngay.

Kinh Thánh cũng cho biết ông A-đam sống đến chín trăm tuổi rồi mới qua đời. Ông Sết hưởng thọ chín trăm mười hai tuổi rồi từ trần. Ông Hê-nóc sống chín trăm lẻ năm tuổi rồi cũng phải từ giả cõi đời. Hơn sáu tỷ người đang sống trên mặt đất hiện nay rồi cũng sẽ ra đi trong vòng một trăm năm nữa, không ai sẽ thấy ánh mặt trời của thế-kỷ hai mươi hai. (Sáng-thế-ký 5:1-32)

Tất cả những con người mà chúng ta vừa đọc nói lên rằng: Dù con người có thọ đến mấy đi chăng nữa thì cũng có một ngày rồi cũng phải qua đời.

Ngày nay, khoa học đã tiến bộ cách không tưởng; Các Rô-bốt và những công nghệ ngày càng hiện đại, tân tiến bậc nhất. Nhưng khoa học không có cách nào cưỡng lại được sự chết. Chân lý Thánh Kinh đã quả quyết rằng: tất cả mọi người trên mặt đất đều phải kết-thúc bằng sự chết và vấn-đề chuẩn-bị cho cuộc sống trong đời sau rất là việc rất hệ-trọng.

Sách Truyền Đạo đã nói rõ ràng: "Có thời để sinh ra, có thời để lìa đời." (Gv 3, 2).

Minh họa:

Ở Âu-Mỹ, có một thành-ngữ như sau: "Ở đời nầy, chỉ có hai việc chắc-chắn không ai thoát khỏi là sự chết và nộp thuế." Chúng ta thường lo lắng dành tiền dể nộp thuế mà quên mất vấn-đề phải chuẩn bị cái chết.

Thánh Gia-cơ đã viết: "Anh em không biết cuộc đời mình ngày mai sẽ ra sao. Thật vậy, anh em chỉ là hơi nước xuất hiện trong giây lát , rồi lại tan biến đi." (Gia-cơ 4:14).

Theo Thánh đồ Gia-cơ: Cuộc đời con người giống như đám sương mù buổi sớm mai, rất mong manh, bốc thành hơi nước dưới ánh mặt trời rồi biến mất giữa ban ngày.

Minh họa: Gần đây bệnh Mers đã cướp đi nhiều sinh mạng mà chưa có bất kỳ một loại vắc-xin nào chữa trị được. Thế giới đang đói kém, chiến tranh và loạn lạc tranh giành lãnh thổ của nhau, nhưng Thánh Kinh bảo rằng: Tất cả rồi cũng sẽ qua đi mau chóng, khi người ta còn sống thì đấu tranh, tranh quyền, đoạt lợi. Nhưng khi nằm xuống rồi thì mọi sự đã có đều bỏ lại sau lưng.

Những thời điểm vừa qua, có biết bao nhiêu người đã phải chết đi bất thình lình bởi bị đột quỵ và tai biến. Thử hỏi rằng: Chết rồi họ sẽ đi về đâu? Chắc chắn là họ sẽ đi xuống địa ngục mà thôi.

Thánh Gióp cũng đã từng than-thở: "Vì tuổi con người đã được Ngài ấn-định, sống được bao năm tháng là tùy thuộc ở Ngài. Ngài định giới-hạn rồi, sao có thể vượt qua." (Gióp14: 5).

Chúa đã ấn định cho bạn và tôi có mặt trên đời này, và Ngài cũng đã ấn định cuộc đời của mỗi người là sống được bao nhiêu trên đất. Điều quan trọng không phải là chúng ta sống được bao nhiêu năm trên đất mà quan trọng là chúng ta sẽ sống như thế nào.

Đời sống trên đất chỉ là đời sống tạm bợ, chúng ta đừng chỉ lo xây dựng những cái tạm bợ, chóng qua. Vì dù chúng ta có được mọi sự, có được mọi điều đi chăng nữa thì rồi đây hai bàn tay trắng sinh ra thể nào rồi cũng hai bàn tay trắng mà trở về thể ấy.

Câu chuyện: Một ông vua trước khi qua đời, ông đã ra lệnh cho triều đình phải bỏ ông vào quan tài với hai cái lỗ hai bên cạnh để thò tay ông ra ngoài rồi kéo đi khắp các đường phố và rao lên rằng: Trần truồng lọt khỏi lòng mẹ thể nào thì bây giờ cũng hai bàn tay trắng mà trở về thể ấy.

Qua môi miệng của tiên-tri A-mốt, Ðức Chúa cũng tuyên phán cho mọi người: "Ngươi hãy chuẩn-bị đi gặp Thiên-Chúa của ngươi." (Am 4,12).

Một nhà thông thái bảo các môn đệ phải chuẩn bị cho cái chết một ngày trước khi họ chết. Nhưng họ phản đối, "Chúng tôi có thể chết ngày mai." "Phải rồi," người đó trả lời, "thế thì hãy chuẩn bị ngay hôm nay."

John Bunyan, tác-giả cuốn "Thiên-lộ lịch-trình", đã nói lúc ông gần qua đời: "Các bạn đừng than khóc cho tôi, nhưng hãy than khóc cho chính các bạn.”

Trong Sáng Thế Ký 5, trước đại hồng thủy, cuộc đời người trung bình là 846 năm. Nhưng sang đến Sáng Thế Ký chương 11, sau đại hồng thủy, cuộc sống chỉ còn 393 năm.

Trong thời Môi-se, Thi Thiên 90:10, "Tuổi tác của chúng tôi đến được bảy mươi, Còn nếu mạnh khỏe thì đến tám mươi; Song sự kiêu căng của nó bất quá là lao khổ và buồn thảm, Vì đời sống chóng qua, rồi chúng tôi bay mất đi."

Thi Thiên 89:47, "Ôi Chúa! xin nhớ lại thì giờ tôi ngắn dường nào."

Gióp 14:1, " Loài người bởi người nữ sanh ra, sống tạm ít ngày."

Xin mỗi chúng ta nhớ rằng: "Thời gian như thể thoi đưa, Nó đi, đi mãi có chờ đợi ai!"

Nguyễn Công Trứ nói: "Ba vạn sáu ngàn ngày là mấy, cảnh phù du trông thấy cũng nực cười."

Nguyễn Khuyến nói:

"Nhớ từ năm trước hãy thơ ngây, Phút chốc mà già đã đến ngay,

Mái tóc chùm đen, chùm lốm đốm, Hàm răng chiếc rụng, chiếc lung lay!"

Muốn có đời sống đẹp lòng Chúa và hữu ích, chúng ta phải nhớ cầu nguyện như Môi se rằng: "Cầu xin Chúa dạy chúng con biết đếm các ngày của chúng con, hầu cho chúng con có lòng khôn ngoan." (Thi thiên 90:12).

Xin Chúng ta để lòng cầu nguyện nơi Chúa trước khi chúng ta học tiếp…

Trở lại trong Sáng-thế-ký chương 2 câu 7 là một tin tức tốt lành mà Đức Chúa Trời thẩm định cho A-đam và Ê-va rằng: Họ có giá trị, họ trọn vẹn và họ rất tốt lành. Thì sang đến Sáng-thế-ký chương 3 câu số 19 lại là một tin buồn cho A-đam và Ê-va.

Vậy điều gì đã phá vỡ đi tin tức tốt lành đó? Điều gì đã sen vào giữa sự sống và cái chết? Điều gì đã phá vỡ đi cái đời đời trở thành cái tạm thời. Đó chính là tội lỗi.

Tội lỗi nó đã ngăn trở và phá vỡ đi sự tốt lành nơi con người mà vốn dĩ Chúa đã ban cho. Tội lỗi đã biến sự hoan hỉ trong A-đam và Ê-va trở thành buồn dầu.

Tội lỗi đã chặn đứng bước tiến của họ tới con đường có cây sự sống. Trước đó, họ không cần có ai canh chừng họ hết, họ tự do, tự tại, thong dong, vui thỏa, hỉ hoan trong vườn địa đàng. Nhưng giờ đây thiên sứ đã cầm gươm sáng lòa để canh giữ họ đến với cây của sự sống.

Thưa quý vị!

Nếu quý vị muốn hưởng được sự sống đời đời, và muốn thực sự vui hưởng một cuộc sống được phước trên đất. Thì nhất thiết chúng ta phải loại trừ tội lỗi ra khỏi đời sống chúng ta.

Một đời sống tự do là một đời sống bước đi trong sự thánh khiết.

Một đời sống phước hạnh là một đời sống cần phải thẳng thắn thanh trừng tội lỗi cách công khai.

Nếu muốn bước đi trong một đời sống có sự sống sung mãn chúng ta cần phải vâng theo lời của Chúa. Chính sự bất tuân lời Chúa đã khiến cho A-đam và cả nhân loại đến chỗ đau khổ. Và sự đau khổ đó kéo theo cả triều dài của lịch sử nhân loại.

Câu Kinh Thánh “ ngươi sẽ làm đổ mồ hôi trán mới có mà ăn, cho đến ngày nào ngươi trở về đất, là nơi mà có ngươi ra; vì ngươi là bụi, ngươi sẽ trở về bụi.”

Quý vị đọc câu Kinh Thánh này, quý vị và tôi có thấy Chúa đã phán câu này ngay từ thuở sơ khai lập địa, hai mươi mốt thế kỷ đã trôi qua và không ai phủ nhận được câu Kinh Thánh này.

Mặc dù loài người có không tin vào nơi Đức Chúa Trời đi chăng nữa, nhưng loài người không một ai dám phủ nhận rằng: Mình chỉ là bụi đất, và rồi mình sẽ trở về bụi mà thôi.

Chúa đã phán câu này sau khi A-đam phạm tội, Chúa đã phán với tôi và các bạn câu này để cho thấy: Chính tội lỗi nó đã cướp đi sự sống, chính tội lỗi nó đã chặn đứng sự sống đời đời nơi con người.

Bởi Thánh Kinh Lời Chúa đã chép trong sách Rô-ma chương 5 câu số 12 sứ đồ Phao lô đã viết “Cho nên, như bởi một người mà tội lỗi vào trong thế gian, lại bởi tội lỗi mà có sự chết, thì sự chết đã trải qua trên hết thảy mọi người như vậy, vì mọi người đều phạm tội”

Chúa đã ban cho A-đam và Ê-va số phận sống đời đời nhưng chính họ đã đánh mất cái đời đời trong mình, chính họ đã mở cửa cho phép tội lỗi qua việc họ nghe theo lời dụ dỗ của Ma quỷ mà bất tuân với Chúa.

A-đam đã phạm tội và khiến cho cả nhân loại cũng phải mang tội trong mình. Sự chết đã đến với A-đam và sự chết cũng đã đến với cả nhân loại này vì mọi người đều phạm tội.

Tội lỗi luôn luôn có tính cách di truyền, tội lỗi giống như chất men, nó lây lan rất nhanh, nó lây từ người này sang người khác và nó làm chết mất nhiều người.

Bởi tội lỗi của một người là A-đam mà cả thế gian phải mang tội, bởi sự bất tuân của một người mà khiến cả thế gian phải gánh hậu quả nặng nề.

Thưa quý vị!

Người thế gian có câu: “Một con sâu làm rầu nồi canh”.

Để cho thấy một chi thể nằm trong một Hội Thánh, và chi thể đó được nuôi dưỡng, được trưởng thành, lớn mạnh cũng là do Hội Thánh mang lại. Và ngược lại một Hội Thánh mạnh là một Hội Thánh mà qua đó mỗi chi thể đều mạnh, mỗi chi thể đều góp phần xây dựng Hội Thánh theo ta lâng, ân tứ Chúa ban.

Nếu một Hội Thánh mà chỉ cần có một vài người nổi lên sống theo xác thịt thì Hội Thánh đó chỉ là một Hội Thánh lộn lạo, tranh cạnh và thất bại mà thôi.

Trong sách Nhã ca lời của Chúa có chép: “Hãy bắt giúp chúng tôi những con chồn, những con chồn nhỏ, nhá hại vườn nhỏ. Vì vườn nho chúng tôi đang trổ hoa” (Nhã Ca 2:15)

Đừng khinh thường những tội lỗi nhỏ mọn, đừng coi thường những thói quen xấu, đừng coi thường những lời nói vô bổ và hư không. Cả một vườn nho đang trổ hoa, có những trái chín mọng nhưng chỉ với vài con chồn nhỏ cũng đủ phá hại tan tành vườn nho ấy.

Hội Thánh đẹp như một vườn nho, Hội thánh có những đời sống được Chúa đổi thay họ là những trái nho chín mọng dâng lên cho Chúa và làm sáng danh Chúa.

Nhưng bên cạnh đó có những con chồn đang ngầm tìm cách phá hại. Xin Chúa cho chúng ta là những trái nho chín có mùi thơm dâng lên Chúa, chứ đừng làm con chồn ngấm ngầm gây phá hại vườn nho của Chúa.

Để vườn nho không bị phá hại, chúng ta thấy tác giả sách Nhã ca một người con gái nói với chàng trai là người yêu của mình một cách tha thiết: Hãy bắt cho em những con nhỏ.

Chúng ta cần phải can đảm, ngay thẳng để bắt những con nhỏ bởi những cá tính xác thịt của chúng ta để nó không gây tổn hại cho vườn nho của Chúa.

Sứ đồ Phao lô đã lên án mạnh mẽ đối với tín đồ sống tại thành Cô-rinh-tô rằng: “ Thật anh em chẳng có cớ mà khoe mình đâu! Anh em há chẳng biết rằng một chút men làm cho cả đống bột dậy lên sao? 7 Hãy làm cho mình sạch men cũ đi, hầu cho anh em trở nên bột nhồi mới không men, như anh em là bánh không men vậy. Vì Đấng Christ là con sinh lễ Vượt Qua của chúng ta, đã bị giết rồi. 8 Vậy thì, chúng ta hãy giữ lễ, chớ dùng men cũ, chớ dùng men gian ác, độc dữ, nhưng dùng bánh không men của sự thật thà và của lẽ thật. 9 Trong thơ tôi viết cho anh em, có dặn đừng làm bạn với kẻ gian dâm, 10 đó tôi chẳng có ý nói chung về kẻ gian dâm đời nầy, hay là kẻ tham lam, kẻ chắt bóp, kẻ thờ hình tượng, vì nếu vậy thì anh em phải lìa khỏi thế gian. 11 Nhưng tôi viết khuyên anh em đừng làm bạn với kẻ nào tự xưng là anh em, mà là gian dâm, hoặc tham lam, hoặc thờ hình tượng, hoặc chưởi rủa, hoặc say sưa, hoặc chắt bóp, cũng không nên ăn chung với người thể ấy.” ( I Cô-rinh-tô 5:6-11)

Thưa quý vị!

Sứ đồ Phao lô đã viết điều này không phải cho dân ngoại đâu, nhưng ông viết cho người đã tin Chúa, ông không viết để làm đẹp lòng loài người. Nhưng giọng văn của phao lô đầy sự trịnh trọng, thẳng thắn, lên án những người tự xưng mình là tín đồ mà ăn ở theo tánh xác thịt của mình.

Ông nói nếu trong Hội Thánh của Chúa mà có những người chửi rủa thì chắc chắn nó giống như một chút men làm dậy cho cả đống bột.

Nếu trong Hội Thánh mà có những người gian dâm thì sự gian dâm ấy cũng giống như một chút men phá vỡ Hội Thánh của Chúa.

Nếu trong Hội thánh mà có những kẻ tham lam tiền bạc, tham lam địa vị thì sớm muộn cũng giống như một chút men làm phá vỡ Hội Thánh của Chúa.

Nếu trong Hội thánh mà có những người say sưa thì chắc chắn nó cũng giống như một chút men làm hỏng cả Hội Thánh của Chúa nữa.

Nếu Hội Thánh có những người trộm cắp, lường gạt thì sớm muộn Hội Thánh cũng bị làm huen ố Hội Thánh của Chúa.

Cách giải quyết, và xử trí của Phao lô cho một Hội Thánh có những thành phần như vậy là: “ đừng làm bạn với kẻ, cũng không nên ăn chung với người thể ấy ”

Chữ bạn ở đây có nghĩa là tương giao, thân mật, qua lại.

Không thân mật, không tương giao, không đi lại, không giao thiệp với những người như vậy.

Phao lô giải quyết rất dứt khoát, ông không chấp nhận sự thỏa hiệp với những người có lối sống theo tánh xác thịt trên.

Ai dám bảo Phao lô là không yêu thương, Ai dám bảo Phao lô là không có lòng thương xót, tình yêu thương là cắt bỏ sự giữ đó mới là tình yêu chân chính.

Nhìn vào các Hội Thánh Chúa ngày nay!

Tôi thực sự cảm thấy rất đau lòng vì Hội Thánh càng ngày thỏa hiệp với tội lỗi.

Hội Thánh rung túng cho tội lỗi.

Người hầu việc Chúa sợ tín đồ hơn là sợ Chúa.

Người hầu việc Chúa không dám đương đầu với những con chồn nhỏ, để mặc những con chồn chạy lung tung, phá phách. Sợ bị mang tiếng là không yêu thương. Tôi đứng đây để nói với quý vị sứ điệp từ nơi Chúa rằng:

Nếu Hội Thánh còn muốn Chúa hiện diện ở đây nữa thì Hội Thánh phải thanh trừng, khai trừ tội lỗi.

Nếu Hội Thánh muốn trở thành một ngọn đèn để trên cao soi sáng thế gian thì phải bỏ đi những việc làm tăm tối trong đời sống của chúng ta.

Nếu Hội Thánh còn muốn bước đi trong quyền năng của Chúa Thánh Linh thì Hội Thánh phải bước đi trong sự nên thánh và thánh khiết.

Chính tội lỗi đã cướp đi sự sống trong A-đam và cũng chính tội lỗi của mỗi chúng ta mà Hội Thánh không còn sự sống nữa, Hội Thánh không có Chúa hiện diện nữa.

Hội Thánh ơi!

Đừng để cho tội lỗi xen vào ngăn trở và phá vỡ đi mối tương giao giữa cái đầu là Chúa Cứu Thế với thân là Hội Thánh của Ngài nữa.

Đến đây, trước khi chúng ta học tiếp phần hai, xin chúng ta cùng cúi đầu cầu nguyện ăn năn và xin Chúa tha thứ, xin Chúa ban quyền năng để chúng ta dứt bỏ tội lỗi trong đời sống của chúng ta để vì cớ Nước Chúa, vì cớ anh em của mình mà làm cho mình sạch hết men cũ đi. Hãy như bánh không men trước mặt Chúa.